sibche-blue-logo
دانلود برنامه از سیب ایرانی

نیایشگاه مهری مراغه

نیایشگاه مهری مراغه همانطور که از اسمش مشخص است در آذربایجان شرقی، ۶کیلومتری جنوب مراغه در روستای بزرگ و بکر ورجوی واقع شده است. روستای ورجوی قدمت زیادی دارد که میتوان از سنگ های روی آرامگاه روستا و یا درخت نارون کهنسالی که در روستا وجود دارد این را فهمید. در زمان قدیم علمای مشهور منطقه را در اینجا به خاک میسپارند و نام اینجا را امامزاده معصوم گذاشتند لیکن تاریخ آن که از روی کتیبه ها و نوع معماری امامزاده مشهود است، نشانده قدمت آن به دوره زرتشیان و یک نیایشگاه مهری می باشد. در زیر به شرحی از تاریخ روستا و معماری نیایشگاه می پردازیم.

در قسمتی از ورجوی یک گورستان بزرگ و تاریخی وجود دارد و در آن قبرهایی دیده می شود که بر روی آن ها صندوق های سنگی منقوش و یا قوچ سنگی نهاده شده است. همچنین بر روی تعدادی از سنگ ها تصاویر تیر و کمان و نیزه و شمشیر و سپر حک گردیده است. قدمت این سنگ ها به قرن هشتم تا یازدهم هجری قمری بازمی گردد. از نمونه های جالب این سنگ ها می توان به صندوق سنگی منقشی اشاره نمود که متعلق به زمان بیگ فرزند کدخدا میرزا بیگ می باشد که در سال ۱۰۸۵ هجری قمری از دنیا رفته است.

از دیگر جاذبه های گردشگری چشم گیر این روستا وجود درخت تنومند و کهنسال نارونی است که در کنار قبرستان و بر لب یک نهر پرآب روئیده است و توجه عموم را به خود جلب می کند. در جنوب این درخت نیز مجموعه جالب توجه امامزاده معصوم قرار دارد. در چند متری درخت نارون و در مقابل آن، راهروی عریضی با شیب متوسط در سنگ کنده شده است. دو طرف راهرو را دیواره سنگی طبیعی فراگرفته که قسمتی از آن نیز دارای پوشش سنگی است. عرض این راهرو در قسمت ابتدایی ۷/۲۰ متر و در انتها ۶/۲۰ متر است.

در انتهای راهرو ورودی مستطیل شکلی به عرض ۱/۸۰ متر در سنگ کنده شده است که با عبور از آن محوطه وسیع و جالبی قرار دارد. در سمت چپ راهرو و نزدیک به ورودی تالار بزرگ، اطاق چهارگوش کوچکی وجود دارد که تمامی آن را در سنک کنده اند و سقف آن به صورت یک گنبد در صخره ایجاد شده است. شیوه کار چنین است که دیوار چهار طرف اطاق از یک محل معین به طور مورب به طرف مرکز سقف ادامه یافته است. در وسط سقف مزبور نورگیری به منظور روشن ساختن فضای داخل اطاق تعبیه شده است. در وسط دو ضلع غربی و شرقی تالار، دو فرورفتگی در مقابل هم قرار دارند که فرورفتگی غربی به شکل ذوزنقه و فرورفتگی شرقی شبیه نیم دایره است.

از انتهای فرورفتگی غربی نیایشگاه مهری به وسیله راهرویی، اطاق مدوری قرار دارد که تمامی آن از سنگ کنده شده است. مقابل فرورفتگی نیم دایره شکل شرقی به کمک سنگ های لاشه تیغه کرده اند. در سمت جنوب فرورفتگی شرقی، حفره ای وجود دارد که از آن به راهرویی داخل شده که با یک قوس نیم دایره به محوطه اصلی امامزاده راه می یابد. محوطه اصلی امامزاده عبارت است از یک اطاق دایره شکل به قطر ۵/۹۰ متر که در قسمت جنوبی آن با ارتفاع یک پله از کف، محرابی مستطیل شکل به طول ۲ و عرض ۲/۶۰ متر با سقف هلالی شکل وجود دارد.

در قسمتی از دیوار غربی تالار بزرگ، کتیبه زیبایی به خط ثلث حفاری شده که بیشتر آن فروریخته است و باقی مانده آن کلماتی از آیه ۱۲۹ سوره آل عمران را دربر دارد. امامزاده با توجه به واحدهای مختلف آن و حالت غار مانندش، بیش از هر چیز به بنای یک معبد مهری شباهت دارد که از نظر حجم کار و دقت هنرمندانی که در امر حجاری آن دخیل بوده اند، می توان جزو نمونه های ارزنده ستایشگاه های کهن دانست. وجود قسمت هایی همچون محل لباس کَن روحانیون، محل تعلیم گروندگان به آیین مهر و محل فعالیت های نجومی علمای زرتشتی و محل برگزاری مراسم باشکوه خاص مهرپرستان، نشانگر عظمت و ارزش این معبد در مقایسه با سایر معابد می باشد.

نیایشگاه مهری در دوره اسلامی و زمان حکومت ایلخانیان دستخوش تغییراتی شد تا نشانه هایی از اسلام بر تن این معبد به یادگار بماند که به دلیل عدم مراقبت فقط بخش کوچکی از آن باقی مانده است. همانطور که در بالا نیز در موردش صحبت شد طبق تحقیقات و بررسی هایی که در این محل صورت گرفته است مشخص شده که در گذشته یکی از علمای مشهور و باتقوای مراغه به نام آخوند ملامعصوم مراغه ای، در این معبد دفن شده است. قبر وی در زیر یک صندوق چوبی که بر روی آن پارچه سیاهی انداخته اند و اهالی محل به آن قبر امامزاده معصوم می گویند، می باشد. هم اکنون زنانی برای عبادت با نذور فراوان به این معبد روی می آورند.