تربیت فرزند

چطور سفرکردن بر تربیت فرزند مان تاثیر دارد

بسیاری از پدر و مادرها بیشتر وقت و تمرکز خود را مخصوصا قبل از 18 سالگی بر روی آموزش و تربیت فرزند میگذراند. آنها سعی میکنند از هر طریقی چیز با ارزشی به آنها منتقل کنند و از آن طرف به هرشکلی آنها را از محیطهایی که میتواند تاثیر منفی روی آنها قرار دهد دور نگه دارند. از همین رو بسیاری از والدین دائما در تلاش اند تا راهکارهای مختلفی از کلاس ها و دوره های آموزشی گرفته تا کتاب ها و معلم های خصوصی را بکار بگیرند تا بلکه به دانسته ها و تجربیات فرزند خود قوام بیشتری ببخشند.

امروز میخواهیم شکلی از آموزش بسیار تاثیرگذار را با شما مطرح کنیم که اتفاقا سکان دار هدایت و مدرس نکات مهم آن دقیقا خود شما هستید. میخواهیم برای شما روشن کنیم که چرا سفر یکی از بهترین زمان ها برای یادگیری عملی و عمیق مطالبی ست که شما دوست دارید فرزندان شما آنها را آویزه گوش کنند. مدل ذهنی که در سفر تغییر میکند معمولا به سادگی قابل تغییر نیست. به خاطر اینکه یادگیری توام با لذت تاثیر بیشتری بر روی ذهن میگذارد. از این رو در ادامه مطلب ابتدا به چرایی تربیت فرزند در سفر و سپس به چگونگی این کار میپردازیم.

چرا تربیت فرزند ، آن هم در سفر

بیایید باهم شرایطی که برای یک اثرگذاری مطلوب بر ذهن مورد نیاز هست را مرور کنیم. فرض کنید فرزند شما قرار است چیزی یادبگیرد. این یادگیری به چند عامل اصلی وابسته است. کسی که یاد میدهد، محیطی که در آن یادگیری صورت میگیرد و مطلبی که یاد داده میشود. بسیار خوب، یکی از اضلاع این مثلث محیطی ست که در آن یادگیری صورت میپذیرد. میدانیم که مدارس جدید کم کم در حال فراهم کردن محیط های مجازی و در واقع شرایطی هستند که دانش آموزان در آن احساس واقعی تر و ملموس تر بودن آموزش را داشته باشند. برای مثال استفاده از پاورپوینت، کتاب های مصور، فایل های صوتی، انیمیشن و غیره.

حالا شما محیط سفر را به عنوان یک محیط آموزشی تصور کنید. محیطی پر از تفریح و سرگرمی و پر از اتفاق ها و شرایط کاملا واقعی که فرزند شما را درست در شرایط مطلوبی برای یادگیری قرار میدهد. اشتباه نکنید، مقصود ما این نیست که فرزند شما در سفر به شیراز بالاخره انتگرال گیری را یاد بگیرد! قرار است چیزهای بسیار مهمتری از ریاضیات و زیست شناسی مثل نحوه تعامل با دیگران، مشارکت و کار گروهی، احترام به محیط زیست، برنامه ریزی و مدیریت سفر و چیزهایی از این قبیل را آموزش ببیند.

خودتان هم یادگیرنده باشید

کنجکاوی چیزی ست که میتواند از طریق ژن شما به فرزندان منتقل شده باشد. اما این فقط یک احتمال است و بهتر است خود شما برای سوق دادن آنها به کنجکاوی تلاش کنید. اگر آنها نمیپرسند شما به آنها یاد بدهید تا سوال کردن را یادبگیرند. تربیت فرزند یعنی همین، نهادن چیز ارزشمندی در نهاد فکری و عملی آنها. پس سوال کردن و درست و به موقع پرسیدن را به آنها یاد بدهید. اگر در مسیر و در کناره راه کاروانسرا و یا بنای ارزشمندی هست، توجه آنان را به آن بنا یا اتفاق جلب کنید. به آنها آموزش دهید میتوانند با جستجو در اینترنت به اطلاعات مفیدی در مورد بنا ها و رویدادها برسند.

پس شرط اول را فراموش نکنید، بایستی خودتان هم کنجکاو و یادگیرنده باشید.

دانسته های آنها را تطبیق بدهید

سفر یکی از بهترین جاها برای تطبیق دانسته های فرزندان تان با مثال های عینی و عملی ست. مثلا اگر او میداند کثیف کردن محیط زیست به معنی بهم زدن منظره و تاثیرات نامطلوب بر آن است، میتوانید با نشان دادن محلی که نمونه و شاهد این مسئله است به او در درک درست آن کمک کنید. به فرزندتان یاد داده اند میتوان مسائل را با گفتگو و بدون درگیری حل و فصل کرد. اگر تصادف جزئی و یا مسئله و سوتفاهمی با کسی در طول سفر پیش آمد، شما برای او مصداق این مفهوم باشید.

یادتان باشد، ذهن فرزند شما پر است از مفاهیمی که تنها تیتروار شکل گرفته اند و هنوز مثال های عینی و مصداق برای آن پیدا نشده. به او کمک کنید تا برای مسائل ارزشمند و درست مصداق پیدا کند. این بهترین شیوه تربیت فرزندانتان است. برای اینکه لازم نیست دیگر بارها در منزل بگویید که روی زمین آشغال نریزد. کافی ست خود شما در طول سفر حسابی در مورد تمیز نگه داشتن محیط زیست حساسیت بخرج دهید تا تاثیر آن را در آینده بر او ببینید.

به آنها مسئولیت های اجرایی بدهید

ببینید، آنها در هر سن و سالی که باشند میتوانند به هرحال به شکلی کمک کننده باشند. حتی اگر فرزند شما 7 سال دارد و یا حتی کوچکتر میتوانید مسئولیت حمل و جمع آوری یک چیز بسیار سبک را به او واگذار کنید. ممکن است شما مسئولیت پیدا کردن جای مناسب برای کمپ و یا پیدا کردن هتل و یا بلیط پرواز را به او واگذار کنید. مهم این است که حس اعتماد را به او منتقل کنید، این حس که او دارد کارش را درست انجام میدهد و در عین حال در موقع تصمیم گیری و یا خرید با شما مشورت میکند. اینها الگوهای ساده و کارآمدی از تربیت فرزند هستند. الگوهایی که باعث میشود او تصور کند در شرایطی مشابه میتواند قابل اعتماد باشد و با مشورت نهایی با شما بهترین تصمیم را برای خود و خانواده بگیرد.

فضا را برای یادگیری آنها آماده کنید

به عنوان والدین اینکه کجاها را برای بازدید و سفر انتخاب کنید تا حد زیادی دست شماست. چه بهتر که برنامه سفر شما ترکیبی از مواردی باشد که به صورت توام به لذت و آموزش منجر میشود. شاید شما هم اطلاعات زیادی از تخت جمشید و یا پاسارگاد نداشته باشید. اما بد نیست اگر قبل از سفر به شیراز یک مطلب و یا کتاب کوچک درباره آن مطالعه کنید. هدف چیست؟ هدف این است که با قرار دادن این مکان ها در برنامه سفر خود فرصت را مهیا کنید تا فرزندتان در مورد تاریخ و اتفاقات ارزشمندی که در گذشته کشورش روی داده مطلع شوند.

یا برای مثال اگر سد زیبایی در مسیر سفر شما هست، بد نیست برای یک نهار و یا استراحت کوتاه در آنجا توقف کنید تا برای آنها از چرایی ایجاد سد ها، تاثیرات آنها بر محیط زیست، کاربردهای آنها در تولید برق و جلوگیری از سیلاب ها و خلاصه با استفاده از کلی اطلاعات که برای شما عادی و برای آنها جدید است، زمینه را برای کنجکاوی و یادگیری آنها فراهم کنید. فراموش نکنید که بسیاری از جاهای دیدنی و مناظر طبیعی و دست ساز بشر میتوانند در سفر ابزاری برای تربیت فرزند شما باشند.

از سه گانه زیر غافل نشوید

نظم چیزی ست که شما بایستی خود نمود و نمونه آن باشید تا فرزندتان هم تلاش کنند خود را با شما وقف بدهند. در واقع بیشتر تلاش آنها همیشه همین است. تلاش برای وقف دادن خود با شما. پس اگر شما منظم باشید آنها هم تلاش میکنند راه شما را پیش بگیرند. منظم بودن شامل وقت شناسی هم هست. اینکه به موقع به پرواز برسید، به موقع هتل یا کمپ را ترک کنید تا به گرمای روز و یا به تاریکی شب برنخورید، اینکه از داشتن تاخیر در قرارها و برنامه ریزی ها دوری کنید همه و همه نشانه نظم شما در سفر است.

قدرشناسی دیگر مشخصه بارزی ست که هرپدر و مادری دوست دارند آن را در سبد تربیت فرزند خود قرار بدهند. اصل اصلی تربیت را از یاد نبردید که؟ باید خودتان قدرشناس باشید تا آنها هم تلاش کنند مثل شما رفتار کنند. پس در مقابل زحمات و مسئولیت هایی که دارند از آنها تشکر کنید، وقتی در شرایطی رفتار درست و بجایی از آنها سر میزند به آنها توجه کنید و اگر اشتباهی رخ داد طوری زمینه چینی کنید که فرصت جبران دوباره به آنها داده شود.

صبوری خصلتی ست که در روحیه ما ایرانی ها چندان هویدا نیست. به هرحال در طول هر سفری ما به ترافیک میخوریم، غذا را سفارش میدهیم اما دیر میرسد، منتظریم هوا برای گشت و گذار مناسب شود اما همچنان همه جا بارانی ست. اینها جای ست که شما بایستی متانت به خرج دهید تا فرزندتان این متانت و صبر در شرایط نامطلوب را تمرین کنند. صبر کردن با مظلوم بودن هم فرق دارد. در عین حال به آنها آموزش دهید وقتی هواپیما و یا اتوبوس بیش از حد تاخیر در حرکت دارد، بایستی مراتب اعتراض خود را به گوش کسی که مسئول است برسانند.

نحوه ارتباط را به آنها یاد بدهید

وقتی از شهر یا کشور خود خارج میشوید، فضا برای گوشه گیر شدن و غریب شدن فرزند شما بیشتر فراهم میشود. ارتباط با محلی ها یکی از راه های شناخت دنیا، انتقال تجربه و لمس تفاوت فرهنگ هاست. پس همانطور که خودتان به راحتی با محلی ها ارتباط میگیرید و حتی از آنها درخواست کمک و اطلاعات میکنید، به فرزندتان هم آموزش دهید چطور میتواند با نزدیک شدن به فرهنگ آنها و یادگرفتن ریزه کاری ها در رفتار و حرف زدن دنیای جدید را از نو تجربه کند.

استریوتایپ ها را از بین ببرید

یکی از رسالت های سفر همین است. در شهر و مدرسه ای که فرزند شما زندگی میکند و درس میخواند به او گفته اند مردم فلان شهر اینطور هستند و مردم آن کشور این عادت ها و خصوصیت ها را دارند. همه ما میدانیم بسیاری از خصلت ها و بدگویی ها در خصوص اقوام ایرانی و یا شهرهای کشورمان غلط و نارواست. این وظیفه شماست که اولا از این استریوتایپ ها و قضاوت های کلی به دور باشید و ثانیا نگذارید تربیت فرزند شما متاثر از این مسائل باشد. به آنها یاد بدهید لازمه شناخت یک قوم یا مردم یک شهر، سفر به آنجا و ایجاد ارتباط با آن مردم است نه گوش دادن به شایعات و اعتماد به حرف های رایج.

مهارت های آنها را تقویت کنید

در سفر مهارت های زیادی برای یادگیری به فرزندان هست. اگر شما عکاس قابلی هستید شروع کنید به آنها هم آموزش دهید. اگر نیستید هم چه بهتر! پس باهم شروع به یادگیری کنید. شما بلدید آتش درست کنید و یا چادر بزنید. به آنها هم این آموزش را بدهید. مهارت های عمده در سفر شامل این هاست: مهارت های مربوط به کمپینگ مثل چادر زدن و آتش درست کردن، عکاسی، دوچرخه سواری، چیدمان درست وسایل، نقشه خوانی، پیدا کردن جهات جغرافیایی و بسیاری مهارت های دیگر که میتواند بسته به نوع سفر شما متفاوت و متنوع باشد.

یاد گرفتیم که هدف از سفر صرفا و فقط پر کردن چند روز تعطیلی و یا تنی به آب زدن نیست. اگر هزینه روانی و مالی زیادی برای تربیت فرزند خود صرف میکنید بهتر است بدانید که سفر یکی از بهترین موقعیت ها برای اینکار به دست خود شماست. جمله ای از ایزاک آسیموف هست که میگوید: “عامه مردم فکر میکنند آموزش و یادگیری علاوه بر نقطه آغاز، نقطه پایانی هم دارد.” یادتان باشد یادگیری و تربیت چه برای شما و چه برای فرزندانتان نقطه پایانی ندارد. پس هر سفر میتواند فرصت شگفت انگیزی برای یادگیری و تربیت فرزند شما باشد.